فوکوس با دکمه پشتی یک تکنیک در دوربین است که عمل فوکوس و رها کردن شاتر را به دو دکمه جداگانه تقسیم می‌کند. این روش راهکار بسیار مفیدی برای جلوگیری از فعال شدن مداوم سیستم فوکوس خودکار دوربین هنگام فشردن دکمه شاتر است. در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به مفهوم فوکوس با دکمه پشتی می‌اندازیم و بررسی می‌کنیم که چگونه می‌توانید از آن در عکاسی خود بهره ببرید.

یکی از بخش‌هایی که بسیاری از عکاسان، به‌ویژه در ابتدای مسیر، با آن مشکل دارند، فوکوس است. توانایی دستیابی صحیح به فوکوس روی سوژه یا صحنه، نقش حیاتی در شارپ بودن عکس در نقاط مهم دارد. اینجاست که فوکوس با دکمه پشتی وارد عمل می‌شود.
 

مقدمه

فوکوس دقیق یکی از مهم‌ترین عناصر یک عکس خوب است. این موضوع به‌ویژه در حوزه عکاسی طبیعت و حیات‌وحش، که زمینه تخصصی من است، اهمیت دوچندانی دارد؛ جایی که دقت فوکوس معمولاً تعیین‌کننده موفقیت یا شکست یک عکس است. درک پایه‌ای از سیستم فوکوس دوربین، در ابتدای مسیر عکاسی ضروری است، اما اغلب مشاهده می‌کنم که تسلط عمیق‌تر بر سیستم فوکوس دوربین، در حاشیه قرار می‌گیرد، در حالی که ما در حال بهبود سایر جنبه‌های عکاسی هستیم.
 

بخشی از دلیل این موضوع، سادگی عکاسی در دنیای امروز است. امروزه به‌راحتی می‌توان یک دوربین برداشت و با تنظیمات پیش‌فرض، عکس‌های شارپ گرفت. مشکلات زمانی شروع می‌شوند که سوژه‌ها پیچیده‌تر می‌شوند. چه فوکوس روی چشم مدل در عکاسی پرتره باشد، چه روی نوک منقار پرنده‌ای در حال پرواز، فوکوس صحیح بخش جدایی‌ناپذیر روایت بصری در عکاسی است. کلید ثبت تصاویر شارپ، درک اصولی از سیستم فوکوس و تنظیمات دوربین است؛ به همین دلیل، دانستن اینکه فوکوس با دکمه پشتی چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد، اهمیت زیادی دارد.
 

فوکوس با دکمه پشتی چیست؟
 

به‌طور ساده، فوکوس با دکمه پشتی تکنیکی است که عملکرد فوکوس خودکار را از دکمه شاتر جدا کرده و آن را به دکمه‌ای دیگر در پشت دوربین اختصاص می‌دهد. اگرچه نام این تکنیک به دکمه‌ای در پشت دوربین اشاره دارد، اما در واقع می‌تواند هر دکمه فیزیکی باشد (به شرطی که امکان اختصاص فوکوس خودکار به آن وجود داشته باشد). بیشتر دوربین‌های دیجیتال پیشرفته امروزی دارای دکمه اختصاصی AF-ON هستند که دقیقاً برای همین منظور طراحی شده است.

 

وقتی دوربین را در دست می‌گیرید و دکمه شاتر را تا نیمه فشار می‌دهید، سیستم فوکوس فعال شده و تلاش می‌کند روی سوژه فوکوس کند. این همان تنظیم پیش‌فرض اکثر دوربین‌هاست. با فشار بیشتر روی دکمه شاتر، شاتر آزاد شده و عکس ثبت می‌شود. این فرآیند صرف‌نظر از حالت فوکوس خودکار انتخاب‌شده در دوربین اتفاق می‌افتد.
 

این یعنی یک دکمه (شاتر) برای دو عملکرد متفاوت استفاده می‌شود: یکی فوکوس و دیگری ثبت تصویر. در این حالت، اگر فشار کمی بیشتر از حد معمول به دکمه شاتر وارد کنید، ممکن است ناخواسته عکس بگیرید. حال اگر سوژه شما ثابت باشد و فقط بخواهید فوکوس کنید و سپس کادربندی را تغییر دهید چه؟ بله، می‌توانید به حالت One-Shot / Single Servo (AF-S) بروید، روی سوژه قفل فوکوس کنید و سپس کادر را تغییر دهید. اما هر بار که بین سوژه ثابت و متحرک جابه‌جا می‌شوید، باید یادتان باشد بین حالت AF-S و AI Servo / Continuous Servo (AF-C) سوییچ کنید تا بتوانید سوژه متحرک را به‌صورت پیوسته دنبال کنید.
 

علاوه بر این، اگر سوژه ثابت باشد و فاصله دوربین تا سوژه تغییری نکند، باید یا فوکوس خودکار را خاموش کنید یا دکمه قفل فوکوس (در صورت وجود) را نگه دارید تا دوربین دوباره فوکوس نکند. برخی دوربین‌ها اجازه می‌دهند با نگه داشتن نیمه‌فشرده دکمه شاتر، فوکوس را قفل کنید، اما اگر ناخواسته انگشتتان را از روی شاتر بردارید، مجبور می‌شوید دوباره فوکوس بگیرید. همه این موارد، تکنیک فوکوس را بیش از حد پیچیده می‌کند، چون باید همزمان چندین عملکرد و تنظیم را به خاطر بسپارید.
 

با انتقال عملکرد فوکوس به یک دکمه اختصاصی و استفاده از دکمه شاتر فقط برای ثبت عکس، می‌توانید این فرآیند را تا حد زیادی ساده کنید. هر زمان که نیاز به فوکوس، فوکوس مجدد یا دنبال کردن سوژه دارید، دکمه فوکوس را فشار می‌دهید. هر زمان که بخواهید عکس بگیرید، دکمه شاتر را فشار می‌دهید. دیگر نیازی نیست به خاطر بسپارید در کدام حالت فوکوس هستید، چون می‌توانید همیشه دوربین را روی AF-C نگه دارید. بسیار ساده.
 

مزایای فوکوس با دکمه پشتی

بیایید همه مزایای فوکوس با دکمه پشتی را بررسی کنیم.
 

عکاسی در حالت AF-C با مزایای AF-S

 

بزرگ‌ترین مزیت فوکوس با دکمه پشتی، امکان عکاسی در حالت AI Servo / Continuous Servo (AF-C) با تمام مزایای حالت One-Shot / Single Servo (AF-S) است. از آنجا که دکمه فوکوس فقط زمانی فعال می‌شود که شما آن را فشار دهید، می‌توانید هنگام قفل نگه داشتن فوکوس، انگشت خود را از روی آن بردارید و همچنان عکس بگیرید.
 

در تصویر نمونه، نقاط فوکوس دوربین Nikon D750 فقط در بخش مرکزی کادر قرار دارند. با استفاده از فوکوس با دکمه پشتی، فوکوس و تغییر کادر روی صورت مدل به‌راحتی انجام شد. در این عکس، فوکوس مستقیم روی صورت مدل ممکن نبود، بنابراین از تکنیک فوکوس و تغییر کادر استفاده شد. ترکیب حالت AF-C و فوکوس با دکمه پشتی، همان مزایایی را فراهم کرد که در حالت AF-S با فوکوس و تغییر کادر به دست می‌آید.
 

این تکنیک همچنین زمانی بسیار مفید است که باید به‌سرعت از عکاسی سوژه ثابت به سوژه متحرک تغییر وضعیت دهید.


 

Shoebill، اوگاندا
در این صحنه، پرنده Shoebill در میان باتلاقی از پاپیروس منتظر ایستاده بود. نقطه فوکوس مرکزی (که دقیق‌ترین است) را روی پرنده قرار دادم، با دکمه AF-ON فوکوس گرفتم و سپس کادر را تغییر دادم. بلافاصله پس از ثبت عکس، پرنده تصمیم گرفت پرواز کند.
 

Shoebill در حال پرواز، اوگاندا

 

در این حالت، فقط دکمه AF-ON را نگه داشتم تا فوکوس پیوسته فعال شود و همزمان دکمه شاتر را فشار دادم تا عکس‌های متوالی ثبت کنم. کل فرآیند کاملاً روان بود و تنها با یک حالت فوکوس (AF-C) انجام شد، بدون اینکه توانایی فوکوس و تغییر کادر محدود شود.

 

فوکوس دستی فوری

از آنجا که فوکوس خودکار فقط هنگام فشردن دکمه اختصاصی فوکوس فعال می‌شود، می‌توانید بدون اینکه دوربین هنگام فشردن شاتر فوکوس را تغییر دهد، کنترل کامل فوکوس دستی را در اختیار بگیرید. این ویژگی در شرایطی که سوژه توسط موانع زیادی پوشیده شده و سیستم فوکوس قادر به تشخیص صحیح نیست، بسیار کاربردی است.

 

خرس گریزلی، پارک ملی یلوستون
در این عکس، سیستم فوکوس به‌دلیل وجود علف‌های بلند جلوی سوژه دچار مشکل شده بود و مدام بین خرس و علف‌ها جابه‌جا می‌شد. پس از مدتی تلاش ناموفق، تصمیم گرفتم به‌صورت دستی فوکوس کنم. چون از فوکوس با دکمه پشتی استفاده می‌کردم، به‌محض رها کردن دکمه AF-ON، کنترل کامل فوکوس دستی در اختیارم قرار گرفت و دوربین هنگام فشردن شاتر فوکوس را تغییر نداد.
 

این تکنیک برای عکاسی شب نیز بسیار مفید است. در عکاسی از کهکشان راه شیری، دستیابی به فوکوس دقیق و کادربندی صحیح اهمیت زیادی دارد. به‌جای جابه‌جایی مداوم بین فوکوس خودکار و دستی، می‌توانید با فوکوس با دکمه پشتی یک‌بار فوکوس بگیرید و سپس هر تعداد عکس که لازم است ثبت کنید.
 

نادیده گرفتن موانع

سوژه‌های متحرک اغلب سیستم فوکوس خودکار را گیج می‌کنند. در حالت AF-C، اگر چیزی بین دوربین و سوژه قرار بگیرد، فوکوس ممکن است روی مانع قفل شود. با فوکوس با دکمه پشتی، می‌توانید به‌طور موقت انگشت شست خود را از روی دکمه AF-ON بردارید و همچنان با دکمه شاتر عکس بگیرید.

 

گوزن قاطر از میان شاخ‌وبرگ پاییزی، یلوستون

معایب فوکوس با دکمه پشتی

یکی از معایب اصلی فوکوس با دکمه پشتی این است که نیاز به هماهنگی بالایی دارد. در ابتدا ممکن است مدتی زمان ببرد تا به فشردن دو دکمه برای کاری که قبلاً با یک دکمه انجام می‌دادید، عادت کنید.
 

بزرگ‌ترین چالش این تکنیک، استفاده از آن در شرایط سخت عکاسی است؛ شرایطی که حفظ هماهنگی بالا دشوار می‌شود، مثل استفاده از لنزهای سنگین یا زمانی که خسته هستید. این موضوع به‌ویژه در هوای بسیار سرد بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
 

من این موضوع را هنگام عکاسی در یلوستون و در یک طوفان برفی تجربه کردم. پس از ساعت‌ها حضور در دمای زیر صفر، انگشتانم بی‌حس شده بودند و تشخیص میزان فشار روی دکمه‌ها دشوار بود. در چنین شرایطی، استفاده از یک دکمه که هم فوکوس و هم ثبت عکس را انجام دهد، ساده‌تر است.

 

خرس در برف، یلوستون

در آن شرایط، چون از فوکوس با دکمه پشتی استفاده می‌کردم، بعضی عکس‌ها را از دست دادم چون دکمه AF-ON را به اندازه کافی فشار نداده بودم. توصیه می‌کنم در هوای سرد یا شرایطی که نمی‌توانید مطمئن باشید دکمه‌ها را درست فشار می‌دهید، به روش پیش‌فرض یعنی فوکوس با دکمه شاتر بازگردید.
 

عیب دیگر این است که اگر سوژه دائماً در حال حرکت سریع و نامنظم باشد (مثل پرنده در حال پرواز)، انگشت شست شما خیلی زود خسته می‌شود. در چنین شرایطی، شاید بهتر باشد به استفاده از یک دکمه بازگردید. اگر همیشه سوژه‌های سریع را با نقطه فوکوس مرکزی عکاسی می‌کنید، باید بررسی کنید که آیا فوکوس با دکمه پشتی واقعاً برای شما ارزش دارد یا نه.
 

نحوه تنظیم فوکوس با دکمه پشتی در دوربین

دوربین‌های DSLR و بدون آینه کانن

 

برای دوربین‌های کانن، تنظیم فوکوس با دکمه پشتی از طریق منوی Custom Function انجام می‌شود. بسته به مدل دوربین، ساختار منو ممکن است کمی متفاوت باشد، اما در مدل‌های جدید مراحل زیر وجود دارد:
 

• ورود به منوی Custom Functions

• رفتن به بخش Custom Controls

• تنظیم دکمه شاتر روی “Metering Start” (برای غیرفعال کردن فوکوس با شاتر)

• تنظیم دکمه AF-ON روی “Metering and AF Start”
   

دوربین‌های DSLR و بدون آینه نیکون



 

در دوربین‌های نیکون، تنظیم فوکوس با دکمه پشتی از منوی Custom Settings انجام می‌شود:

• ورود به Custom Settings Menu

• انتخاب تب “Autofocus”

• انتخاب گزینه “AF Activation”

• انتخاب “AF-ON only”

در مدل‌هایی که دکمه AF-ON ندارند، می‌توانید دکمه AE-L / AF-L را به‌عنوان AF-ON تنظیم کنید:

• ورود به Custom Settings Menu

• انتخاب تب “Controls”

• انتخاب “Assign AE-L/AF-L button”

• انتخاب گزینه “AF-ON”

• تأیید تنظیمات
   

دوربین‌های بدون آینه سونی

 

در دوربین‌های بدون آینه سونی نیز می‌توان فوکوس را به یک دکمه اختصاص داد. مدل‌های جدید دارای دکمه اختصاصی AF-ON هستند.
 

ابتدا باید فوکوس خودکار را از دکمه شاتر جدا کنید:

 

• ورود به منو

• پیدا کردن گزینه “AF w/ shutter” و تنظیم آن روی “Off”
   

اکنون دکمه AF-ON برای فوکوس فعال خواهد بود. مطمئن شوید این دکمه قبلاً برای عملکرد دیگری تنظیم نشده باشد. وارد منوی “Custom Key” شوید و بررسی کنید که دکمه AF-ON روی گزینه “AF On” تنظیم شده باشد.



تهیه و تنظیم : اطمینان | نمایندگی دوربین سونی در ایران