در هر نوع عکاسی که دنبال می‌کنید، تسلط بر اصول نوردهی (Exposure) کلید خلق تصاویر موفق است. بسیاری از عکاسان مبتدی ممکن است وسوسه شوند که نوردهی را از طریق صفحه نمایش دوربین ارزیابی کنند، اما این روش اغلب قابل اعتماد نیست. یکی از ابزارهای کاربردی و دقیق برای ارزیابی نوردهی در عکاسی دیجیتال، هیستوگرام است. هیستوگرام یک نمودار گرافیکی است که توزیع سطوح روشنایی در تصویر را نمایش می‌دهد و درک درست آن می‌تواند از از دست رفتن جزئیات در مناطق روشن یا تاریک جلوگیری کرده و نوردهی یکنواخت و با کیفیت ایجاد کند.
هیستوگرام چیست؟
هیستوگرام‌ها منحصر به عکاسی نیستند و در واقع نمودارهایی هستند که توزیع داده‌های عددی پیوسته را نشان می‌دهند. این نمودارها با نمایش شکل، گستردگی و گرایش مرکزی داده‌ها، کمک می‌کنند تا توزیع آن‌ها بهتر درک شود.
در عکاسی دیجیتال، هیستوگرام به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی نوردهی عمل می‌کند. این نمودار تعداد پیکسل‌هایی را که در هر سطح روشنایی قرار دارند، نشان می‌دهد. در این نمودار، رنگ سیاه خالص (۰٪ روشنایی) در سمت چپ و سفید خالص (۱۰۰٪ روشنایی) در سمت راست قرار دارد. ارتفاع هر ستون نشان‌دهنده تعداد پیکسل‌هایی با آن مقدار روشنایی در تصویر است.
هیستوگرام‌ها بر اساس خروجی JPEG دوربین نمایش داده می‌شوند، حتی اگر شما با فرمت RAW عکس بگیرید. همچنین، هیستوگرام‌هایی وجود دارند که توزیع تون‌ها را برای هر کانال رنگی (قرمز، سبز و آبی) نمایش می‌دهند. این نمودارها به شناسایی رنگ‌های غالب و درک این موضوع کمک می‌کنند که آیا رنگ خاصی بیش از حد نوردهی شده و اصطلاحاً «Clipped» شده است یا خیر، که در این صورت اطلاعات رنگی از بین می‌رود.
نکته مهم این است که هیستوگرام‌ها بر اساس خروجی JPEG دوربین ساخته می‌شوند، حتی زمانی که تصاویر RAW ثبت می‌کنید. بنابراین، ممکن است هیستوگرام وجود clipping را در یک رنگ خاص یا در مناطق تاریک یا روشن نشان دهد، اما شما هنوز می‌توانید این جزئیات را هنگام ویرایش فایل RAW بازگردانید، زیرا دامنه دینامیکی فایل RAW بیشتر از JPEG است.
اهمیت هیستوگرام
هیستوگرام یک ارزیابی عینی از میزان روشنایی تصویر ارائه می‌دهد، در حالی که صفحه نمایش دوربین می‌تواند بسیار گمراه‌کننده باشد. به‌عنوان مثال، مشاهده تصویر در نور مستقیم خورشید با مشاهده آن در اتاق تاریک تجربه متفاوتی ایجاد می‌کند. همچنین تغییر روشنایی صفحه نمایش باعث می‌شود تصویر متفاوت به نظر برسد، در حالی که سطح واقعی روشنایی تغییر نکرده است.
هیستوگرام به جای تکیه بر ظاهر تصویر، بر اساس مقادیر روشنایی عمل می‌کند. این بدان معناست که صرف نظر از مکان یا شرایط مشاهده تصویر، هیستوگرام ثابت خواهد بود و به شما امکان می‌دهد مطمئن شوید تصاویر شما نوردهی صحیح دارند.
اگر در حال عکاسی RAW هستید، ممکن است کمی انعطاف بیشتر نسبت به آنچه هیستوگرام نشان می‌دهد داشته باشید، اما محدودیت‌هایی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی که از هیستوگرام به دست می‌آید، این است که آیا جزئیات در مناطق روشن یا تاریک از بین رفته است یا خیر. می‌توانید توزیع تون‌ها را در ویرایش تغییر دهید، اما اگر جزئیات در هر انتهای نمودار (Clipping) از بین رفته باشند، امکان بازگرداندن آن وجود ندارد. برای مثال، اگر در حال عکاسی از آسمانی با ابرهای سفید روشن هستید و نوردهی بیش از حد باشد، این ابرها به نقاط سفید خالص بدون بافت تبدیل می‌شوند. همان‌طور که گفته شد، در فایل RAW ممکن است کمی انعطاف بیشتر باشد، اما هنوز محدودیت وجود دارد.
هیستوگرام امکان ارزیابی دقیق نوردهی را به‌صورت سریع فراهم می‌کند و از ایجاد clipping جلوگیری می‌کند. با درک اشکال رایج هیستوگرام برای سطوح مختلف نوردهی، می‌توانید به سرعت بررسی کنید که تصویر شما نوردهی صحیح دارد یا خیر و بر اساس آن تنظیمات لازم را انجام دهید.
چگونه از هیستوگرام استفاده کنیم؟
هنگام مشاهده هیستوگرام، باید توزیع پیکسل‌ها و شکل کلی نمودار را ارزیابی کنید. اشکال خاصی معمولاً نشان‌دهنده نوردهی کم یا زیاد هستند. توجه ویژه‌ای به لبه‌های نمودار داشته باشید، زیرا نقاطی که در لبه‌ها قرار دارند نشان‌دهنده Clipping هستند. تجمع داده‌ها یا قله‌دار شدن نمودار در هر لبه به این معنی است که جزئیاتی از بین رفته‌اند که قابل بازگرداندن نیستند.
مهم است بدانید که هیچ هیستوگرام کاملاً ایده‌آل برای تمام تصاویر وجود ندارد، زیرا هر تصویر با توجه به تون‌های موجود در صحنه خود، هیستوگرام منحصر به فردی دارد. هدف شما شناسایی ناهنجاری‌ها و تغییرات غیرطبیعی است. به‌عنوان مثال، طبیعی است که هیستوگرام هنگام عکاسی از آسمان شب به سمت چپ متمایل باشد، اما این حالت در عکاسی از ساحل آفتابی مناسب نیست.
هیستوگرام متمایل به چپ
اگر هیستوگرام بیشتر داده‌ها را در سمت چپ نشان می‌دهد، معمولاً به این معنی است که تصویر شما کم نوردهی شده است. در برخی شرایط طبیعی است که هیستوگرام به چپ متمایل شود، اما اگر داده‌ها به لبه چپ برخورد کنند، این به معنی Clipping در سایه‌ها و از دست رفتن جزئیات است.
هرچند می‌توان بخشی از جزئیات سایه‌ها را در فایل RAW بازگرداند، روشن کردن سایه‌ها در ویرایش می‌تواند نویز موجود را برجسته کند. همچنین، در فایل JPEG اگر سایه‌ها بیش از حد تاریک باشند، جزئیات قابل بازگردانی نیست و به یک جرم سیاه تبدیل می‌شوند.
برای اصلاح هیستوگرام متمایل به چپ، باید تصویر خود را روشن کنید، که معمولاً با دیافراگم بازتر یا سرعت شاتر پایین‌تر انجام می‌شود. در صورت عدم امکان، می‌توانید با افزایش ISO تصویر را روشن‌تر کنید.
هیستوگرام متمایل به راست
اگر هیستوگرام بیشتر داده‌ها را در سمت راست نشان می‌دهد، معمولاً به این معنی است که تصویر شما نوردهی بیش از حد دارد. نکته مهم بررسی قله نمودار در لبه راست است؛ این نشان می‌دهد که هایلایت‌ها Clipped شده‌اند و امکان بازگرداندن اطلاعات آن‌ها وجود ندارد.
برای اصلاح هیستوگرام متمایل به راست، باید تصویر را تاریک‌تر کنید. ابتدا ISO را کاهش دهید، در صورت امکان، یا از دیافراگم بسته‌تر و سرعت شاتر سریع‌تر برای کاهش نوردهی استفاده کنید.
استفاده از هیستوگرام در ویرایش
هیستوگرام تنها یک ابزار در دوربین نیست. اکثر نرم‌افزارهای ویرایش تصویر نیز هیستوگرام ارائه می‌دهند که به شما امکان می‌دهد توزیع تون‌ها و رنگ‌ها را هنگام ویرایش متعادل کنید و جزئیات تصویر حفظ شود. همان‌طور که صفحه نمایش دوربین می‌تواند گمراه‌کننده باشد، صفحه نمایش کامپیوتر نیز ممکن است نوردهی و رنگ‌ها را متفاوت نشان دهد. هیستوگرام در اینجا به کاهش حدس و خطا کمک می‌کند و امکان اصلاح دقیق‌تر تصاویر را فراهم می‌کند.
بررسی مداوم هیستوگرام
هیستوگرام ابزاری است که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما می‌تواند از این اطمینان حاصل کند که جزئیات سایه‌ها و هایلایت‌ها از بین نرود. بررسی مداوم آن، هم در هنگام عکاسی و هم در هنگام ویرایش، می‌تواند از بروز مشکلات و از دست رفتن جزئیات جلوگیری کرده و کیفیت نهایی تصاویر شما را بهبود دهد.
تهیه و تنظیم : اطمینان | نمایندگی رسمی فروش دوربین سونی در تهران
