مشکلات فوکوس خودکار که منجر به تصاویر تار یا نامشخص می‌شوند، می‌توانند به دلایلی از جمله تنظیمات اشتباه، فاصله نامناسب از سوژه، یا شرایط محیطی نامساعد ایجاد شوند. اطلاعات زیر شامل پیشنهادات مختلفی برای عیب‌یابی و رفع مشکلات مربوط به فوکوس خودکار در دوربین های عکاسی و فیلمبرداری سونی است.
توجه: اگر برای انجام هر مرحله‌ای نیاز به اطلاعات خاص مدل دارید، به دفترچه راهنمای محصول مراجعه کنید یا اینکه با شرکت دوربین اطمینان به عنوان نمایندگی دوربین سونی در ایران تماس حاصل نمایید .
۱. اطمینان حاصل کنید که سوژه در محدوده فاصله فوکوس قرار دارد
حداقل فاصله فوکوس لنز مشخص می‌کند که از چه فاصله‌ای به بعد می‌توانید تصویری واضح ثبت کنید. اگر از این فاصله نزدیک‌تر باشید، تصویر تار خواهد بود. فاصله فوکوس معمولاً روی بدنه لنز درج می‌شود.
مثال: برای لنز SEL35F18F (FE 35MM F1.8) این مقدار به صورت "0.22m/0.73ft" نوشته شده است، یعنی ۲۲ سانتی‌متر یا ۰.۷۳ فوت.
۲. برخی سوژه‌ها و شرایط محیطی می‌توانند باعث مشکل در فوکوس شوند، مانند:
سوژه‌های بدون کنتراست مثل آسمان آبی یا دیوار سفید.
چندین سوژه با فاصله‌های متفاوت در ناحیه فوکوس.
نور شدید یا پشت‌نور (Backlight).
سطح‌های براق مثل آب یا شیشه.
سوژه‌های بسیار متحرک.
۳. برای فوکوس دقیق‌تر در شرایط دشوار، موارد زیر را امتحان کنید:
دکمه شاتر را تا نیمه فشار دهید تا کادر فوکوس سبز یا سفید روی نمایشگر ظاهر شود. این کار باعث قفل شدن فوکوس قبل از گرفتن عکس می‌شود.
از حالت فوکوس دستی (MF) استفاده کنید.
تنظیمات زیر را بررسی و در صورت نیاز تغییر دهید:
حالت فوکوس (Focus Mode)
اجازه می‌دهد تا نوع فوکوس را براساس حرکت سوژه انتخاب کنید. مثلاً:
AF-S (Single): برای سوژه‌های ثابت
AF-C (Continuous): برای سوژه‌های متحرک
DMF: ترکیب فوکوس خودکار و دستی
ناحیه فوکوس (Focus Area)
به شما امکان می‌دهد ناحیه‌ای خاص از کادر را برای فوکوس انتخاب کنید. گزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
Wide (سراسری)
Zone (ناحیه‌ای)
Center (مرکز)
Flexible Spot (نقطه‌ای قابل تغییر)
۴. اگر بخشی از تصویر فوکوس شده و بخشی دیگر نه، از تنظیم دیافراگم استفاده کنید
دیافراگم باز (مثلاً f/2.8) عمق میدان کمی ایجاد می‌کند و ممکن است بخشی از تصویر فوکوس نباشد.
دیافراگم بسته (مثلاً f/16) عمق میدان بیشتری ایجاد می‌کند و باعث وضوح بیشتر تصویر می‌شود.
برای کنترل بهتر، دوربین را روی حالت اولویت دیافراگم (A یا Av) قرار دهید. در این حالت، دوربین به صورت خودکار سایر پارامترهای نوردهی را تنظیم می‌کند.
در محیط‌های کم‌نور می‌توانید مقدار F را کاهش دهید تا نور بیشتری وارد لنز شود. در چنین شرایطی استفاده از سه‌پایه برای جلوگیری از لرزش توصیه می‌شود.
۵. اگر از مدل‌های زیر استفاده می‌کنید:
ILCA-77M2، SLT-A77V، SLT-A99V یا DSLR-A900
در صورتی که تصویر همچنان فوکوس نباشد، می‌توانید از تنظیم AF Micro Adjustment برای هر لنز استفاده کنید:
مسیر:
MENU → تنظیمات 3 → AF Micro Adj. → AF Adjustment Setting → ONسپس با استفاده از دکمه‌ها یا چرخ دوربین مقدار مورد نظر را انتخاب و در پایان دکمه وسط را فشار دهید.
نکات مهم:
اگر AF Micro Adj روشن نباشد، مقدار قابل ثبت نیست.
توصیه می‌شود این تنظیم را در شرایط واقعی عکاسی انجام دهید.
با اتصال هر لنز، مقدار ثبت‌شده برای آن نمایش داده می‌شود.
برای لنزهایی که قبلاً مقدار دارند، باید مقدار را به صفر برگردانید تا لنز جدید ثبت شود.
در مجموع می‌توان تا ۳۰ لنز را ثبت کرد.
اگر از لنزهای Sony، Minolta یا Konica Minolta استفاده می‌کنید، این تنظیم ممکن است روی آن‌ها تأثیر بگذارد.
لنزهایی با مشخصات یکسان، قابلیت تنظیم جداگانه ندارند.
اگر با انجام تمام مراحل بالا مشکل حل نشد:
ممکن است دوربین نیاز به سرویس داشته باشد. در این صورت، بدنه دوربین به همراه لنز مورد استفاده و چند نمونه عکس که مشکل را نشان می‌دهند را برای تعمیر به بخش تعمیر دوربین سونی در نمایندگی رسمی ارسال کنید.
مشکلات فوکوس خودکار یکی از رایج‌ترین چالش‌ها برای عکاسان است، چه حرفه‌ای باشید چه آماتور. دانستن دلایل فنی این مشکلات و راه‌حل‌های مؤثر می‌تواند تفاوت بزرگی در کیفیت نهایی تصاویر شما ایجاد کند.
دلایل تخصصی بروز مشکل در فوکوس خودکار
عدم هماهنگی لنز با بدنه دوربین
گاهی اوقات یک لنز سوم‌شخص یا قدیمی با دوربین‌های جدید به‌خوبی هماهنگ نمی‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به عدم دقت در فوکوس یا خطا در تشخیص فاصله شود.خرابی مکانیکی در موتور فوکوس لنز
لنزهایی که به دلیل ضربه یا گردوغبار آسیب دیده‌اند، ممکن است موتور فوکوس آن‌ها به‌درستی کار نکند. علائم رایج: صدای تق‌تق، گیر کردن در حین فوکوس یا فوکوس نکردن کامل.عدم تمیزی سنسور فوکوس یا آینه دوربین (در مدل‌های DSLR و SLT)
در دوربین‌هایی که از آینه برای فوکوس استفاده می‌کنند، آلودگی روی سنسور AF یا آینه می‌تواند باعث عملکرد نادرست فوکوس شود.خطای نرم‌افزاری یا فریمور قدیمی
فریمور دوربین باید به‌روز باشد تا الگوریتم فوکوس بهترین عملکرد را داشته باشد. شرکت‌های سازنده معمولاً به‌روزرسانی‌هایی ارائه می‌دهند که دقت فوکوس را افزایش می‌دهند.خطا در تنظیمات پیشرفته مانند Eye AF یا Tracking AF
برخی دوربین‌ها دارای قابلیت‌هایی مانند فوکوس روی چشم (Eye AF) یا تعقیب سوژه (Tracking) هستند. استفاده نادرست از این حالت‌ها، به‌ویژه در نور کم یا با سوژه‌های بدون چهره، ممکن است فوکوس اشتباه انجام شود.
راهکارهای پیشرفته برای بهبود عملکرد فوکوس خودکار
الف. استفاده از تکنیک فوکوس دستی همراه با زوم دیجیتال (Focus Magnifier)
در شرایطی که فوکوس خودکار عملکرد ضعیفی دارد (مثلاً نور کم یا شیشه‌ای بین شما و سوژه)، فوکوس دستی با بزرگ‌نمایی تصویر روی LCD یا منظره‌یاب بهترین گزینه است.
ب. استفاده از پیکینگ فوکوس (Focus Peaking)
قابلیت Focus Peaking در دوربین‌های بدون آینه به شما نشان می‌دهد که کدام قسمت تصویر در فوکوس است. خطوط رنگی روی نواحی فوکوس شده ظاهر می‌شوند که بسیار در عکاسی پرتره و ماکرو کاربرد دارند.
پ. تست دقیق لنز با نمودار فوکوس (Focus Chart)
اگر شک دارید که لنز شما دچار مشکل Back Focus یا Front Focus است، می‌توانید با استفاده از نمودار فوکوس و سه‌پایه تست کنید که نقطه فوکوس واقعی دقیقاً کجاست و آیا با نقطه‌ای که دوربین اعلام می‌کند هم‌خوانی دارد یا نه.
نکات کاربردی برای جلوگیری از مشکلات فوکوس در آینده
همیشه لنز و مانت دوربین را تمیز نگه دارید.
از محافظ لنز برای جلوگیری از آسیب به سیستم فوکوس استفاده کنید.
در شرایط نور کم، از نورهای کمکی فوکوس (AF Assist Lamp) بهره ببرید.
فوکوس را روی سوژه اصلی قفل کرده و سپس کادر را تغییر دهید (Recompose).
اگر از فیلترهای ND یا پلاریزه استفاده می‌کنید، آن‌ها را از لحاظ کیفیت و تأثیر در فوکوس بررسی کنید.
جمع‌بندی
مشکلات فوکوس خودکار می‌توانند دلایل متعددی داشته باشند؛ از خطای انسانی گرفته تا مشکلات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری. با بررسی دقیق مراحل عیب‌یابی و در نظر گرفتن نکات تخصصی بالا، می‌توانید عملکرد فوکوس خودکار دوربین خود را بهینه کرده و تصاویر شارپ و باکیفیت ثبت کنید. اگر همچنان مشکل باقی بود، مراجعه به سرویس تخصصی بهترین راهکار خواهد بود